Dr hab. Dorota Angutek z Uniwersytet Zielonogórski we wczorajszym wykładzie (29.10.2019r.) pt.: “Wzory haftu krajeńskiego – promocja wzornika”, który odbył się za sprawą Muzeum Ziemi Złotowskiej w Spichlerzu Złotowskim, przedstawiła hipotezę dotyczącą genezy wzornictwa krajeńskiego. W oparciu o liczne badania archiwalne oraz terenowe wykazała, że motywy te powstały na potrzeby przedstawień patriotycznych. Były to teatry, które w trudnych latach początku XX w., wystawiane w szkołach polskich Krajny, miały podnieść na duchu i przyczynić się do zachowania polskości tych ziem wbrew postępującej germanizacji.
Prezentowany w kolażu fragment halki ze Skica/Kobylnika, datowany na 1910 r., był dotąd najstarszym znanym źródłem historycznym haftu krajeńskiego. Tradycja wytworzona (pojęcie do obiegu naukowego wprowadziła dr hab. Dorota Angutek) Krajny bazuje na tym właśnie fragmencie, który był przez kolejnych wykonawców kopiowany i rozmaicie modyfikowany. Co ciekawe – wobec przedstawionej hipotezy o początkach wzornictwa krajeńskiego – owa halka klasyfikuje się również do tradycji wytworzonej. Dorota Angutek zadeklarowała się do udokumentowania swojego twierdzenia oraz zapowiedziała dalsze badania nad ustaleniem tożsamości osoby, która wykonała “pierwowzór” ze Skica/Kobylnika.
Jesteśmy wdzięczni za wykazany trud i poświęcenie Doroty Angutek podejmowane na drodze uporządkowania i ujednolicenia wzornictwa krajeńskiego. Żywe zainteresowanie, które towarzyszy prelekcjom dotyczącym tematu, potwierdza, że wzornictwo krajeńskie jest bardzo ważnym i coraz chętniej wykorzystywanym elementem, pozwalającym w sposób jednoznaczny podkreślić tak istotną w postępującej globalizacji tożsamość regionalną. Wyrażamy ogromną nadzieję, że dalsze lata rozwoju wzornictwa będą płynęły w myśl sformułowanej w 1938 r. przez ks. dr Bolesława Domańskiego (Związek Polaków w Niemczech “Rodło”) jednej z prawd: “Polak Polakowi bratem”. Wierzymy, że te krajeńskie motywy przyczynią się do łączenia mieszkańców, sympatyków i badaczy Krajny – istotnie takie było ich pierwotne przeznaczenie.